Een gigantisch (levend) kunstwerk van diversiteit en verbinding
De Vlaamse kunstenaar Koen Vanmechelen is als internationaal befaamde en interdisciplinaire kunstenaar een van de meest veelzijdige denkers van zijn tijd. Hij beweegt op de samenvloeiing van kunst, wetenschap, filosofie en gemeenschap. Als eeuwige nomade trekt hij de wereld rond, op zoek naar antwoorden op fundamentele vragen over actuele thema’s zoals identiteit, diversiteit en globalisering. Die antwoorden weeft hij aaneen tot indrukwekkende kunstwerken en projecten, waarvan LABIOMISTA in Genk zijn grootste verwezenlijking is.
Wanneer kunst en natuur één worden
LABIOMISTA is een uniek, evoluerend kunstwerk. Het is een site die de stad Genk en omgeving een internationale uitstraling geeft, maar de site is veel meer dan een toeristische trekpleister. In samenwerking met de stad Genk, Toerisme Limburg, de Vlaamse overheid en een aantal private partners, heeft Koen Vanmechelen op de fundamenten van het mijnverleden en de oude dierentuin van Zwartberg een project uitgewerkt dat zijn visie op het vlak van identiteit, fertiliteit en bioculturele diversiteit weerspiegelt. Het werd Vanmechelens wonderlab: een tuin van orde en chaos, een arena van cultuur en natuur.
Ergens tussen de bewoonde wereld en de wildlife in Genk, vloeit zijn kunstproject samen met een groot stuk vrije natuur die hij intact heeft gelaten. Daarnaast kreeg de voormalige directeurswoning een grondige make-over – met respect voor het verleden – en werd het gebouw omgedoopt tot Villa OpUnDi. Naast Vanmechelens openluchtexpositie met tal van levende kunstwerken en installaties, biedt de site plaats voor workshops en educatie. Verder maken The Ark en The Battery, een buitengewone serre en een enorme arendskooi die onderdeel zijn van de studio van Vanmechelen, deel uit van de plek. Achteraan vormt Protected Paradise, met LaMouseion en vrije ruimte voor Galloways en Konikpaarden, de aansluiting tot het Nationale Park. Tot slot creëerde hij in 2024 met Future Garden – een tapirverblijf, laboruimte en studio – een unieke landmark waar natuur en wetenschap samenkomen.
Dit jaar ligt de focus op met het centrale thema ‘Wild Gene’ op de kracht van het ontembare, datgeen dat het park echt bijzonder maakt. Vanmechelen: “In een wereld die hunkert naar creativiteit en hoop, is het wilde gen datgene wat ons flexibel houdt en ons verbindt in onze zoektocht naar nieuwe, duurzame oplossingen. Het is de innerlijke kracht die ruimte maakt voor zowel persoonlijke vrijheid als collectief respect.”
LaVieBreede
LABIOMISTA stopt niet aan de poorten. Door het aantrekken van zowel nationaal als internationaal publiek, partnerschappen en investeringen, heeft het project nieuwe kansen gecreëerd voor de lokale bevolking in een regio met grote uitdagingen. Sinds de opening in 2019 worden de inkomsten van LABIOMISTA volledig geherinvesteerd in de publieke rol van het park en in projecten in de buurt. Er is ook bewust gekozen om geen commerciële horeca-activiteiten te ontwikkelen op de site, maar in plaats daarvan te focussen op het bevorderen van de groei van lokale bedrijven en buurtinitiatieven.
De visie wordt concreet gemaakt in ‘LaVieBreede’, een initiatief van LABIOMISTA & OpUnDi Genk naar een concept van Koen Vanmechelen. Hiermee wordt de verdere transformatie van het stadsdeel Genk- Noord gerealiseerd vanuit het verbindend narratief en de kansen die LABIOMISTA biedt. Samen met de buurt wordt gewerkt aan een innovatief, duurzaam en toegankelijk ontwikkelingsplan. Een voorbeeld hiervan is Nomadland met zijn volkstuinen, picknickplaatsen en open plekken voor evenementen. Mixed Menu Kiosk is dan weer een hands-on activeringsproject voor jongeren en buurtbewoners die op zoek zijn naar werk, terwijl met Mixed Menu Wallpaper de diversiteit van de buurt kleur en vorm krijgt in recepten op de gevels.
In 2023 werd vanuit OpUnDi Genk gestart met het ontwikkelen van een geïntegreerd leerecosysteem in Genk Noord. Het initiatief wordt mede mogelijk gemaakt door Europa WSE. Zij zetten de ontwikkeling van Leerecosystemen in als hefboom voor het uitbouwen van een lerende samenleving in Vlaanderen die mensen en lokale gemeenschappen veerkrachtiger maakt. Met het Leerecosysteem OpUnDi Genk wordt verder gewerkt aan het uitbouwen en verbinden van drie fysieke leercontexten in Genk Noord: LABIOMISTA, de wijk Zwartberg Nieuwe Kempen en EducaThor/T2-Campus. Ook is er aandacht voor het verlagen van drempels naar en tussen de verschillende leercontexten. Doelstelling is het prikkelen van verwondering, het activeren van leergoesting en het ontwikkelen van competenties die bijdragen aan de transitie naar meer duurzame, gezonde en veerkrachtige buurten en gemeenschappen. Hierbij gaat het telkens over onconventionele en experimentele leerervaringen en over ecologisch , interdisciplinair en intercultureel leren. LABIOMISTA vertrekt daarbij vanuit de kunst, EducaThor vanuit technologie en de buurt vanuit de dagdagelijkse samenleving.
Ziel van de plek als uitgangspunt
Met LABIOMISTA heeft Koen Vanmechelen de geest gevat van waar de toekomst van het toerisme in Vlaanderen rond draait. Hij heeft gezocht naar de ziel van de plek en laat deze terugspreken via zijn hedendaagse kijk op de interactie tussen dier, natuur, wetenschap, de lokale gemeenschap, ondernemers en de blik van de bezoeker. De interactie tussen de talrijke bezoekers van over de hele wereld en de lokale gemeenschap met zijn diverse roots, zorgt voor een betekenisvolle ontwikkeling van de regio en een unieke ervaring voor de bezoeker.
Op zoek naar het DNA van de stad Genk
Om het unieke project nog meer te kaderen, vertelde Wim Dries – burgemeester van Genk – hoe ze eerst op zoek zijn gegaan naar het DNA van de stad. Diversiteit en multiculturaliteit als sterktes van de stad vormden het uitgangspunt om te bouwen aan een project waarin kunst, cultuur en natuur met elkaar in verbinding staan. De meerwaarde van dit project zit dus ook in de nauwe betrokkenheid van de lokale gemeenschap. Zij kwamen tenslotte met het idee op de proppen om met deze ‘gewonde plek’ iets te doen, waardoor LABIOMISTA niet alleen iets teruggeeft aan de bezoekers, maar ook aan de buurt zelf. Op die manier worden wederzijdse verbanden gelegd tussen bezoekers, bewoners en ondernemers.
Zin om in de hoofden van Koen Vanmechelen en Wim Dries te kruipen en hun volledige visie op de site LABIOMISTA te beluisteren? Bekijk dan hieronder de video van hun volledige keynote en gesprek tijdens de Reizen naar Morgen-summit op 12 en 13 september 2019 in Brugge.
