De Republiek

– Elsie Deblauwe

Een florerende plek op een steenworp van de Brugse Grote Markt. Net buiten de toeristische mainstream. Een erfgoedparel waar creatievelingen en startende ondernemers, lokale bewoners evenals toeristen per toeval, of juist niet, elkaar ontmoeten. Een vernieuwend stadsproject waar je cultuur opsnuift, een film meepikt, lekker eet of gezellig iets drinkt. En of dit bestaat. Een boeiend gesprek met de man achter het verhaal, Bart Geernaert.

Ik geniet van de sfeer in de fantastische binnentuin die bij het café-restaurant hoort. Gemoedelijk, ongedwongen. Ontspannen mensen op het terras. Positieve vibes. Dat voel je! Een ideaal trefpunt voor deze inspirerende ontmoeting. Hartelijk begroetend komt Bart naar me toe.

De Brugse lokroep

Zodra de persoon voor mij charismatisch vertelt over zijn geboortestad, is het duidelijk dat hij houdt van de charme en de authenticiteit ervan. Wel is hij – net als veel Bruggelingen – bekommerd om de toekomstige uitdagingen in de werelderfgoedstad. De druk van het massatoerisme. De leefbaarheid voor de bewoners. De kansen voor de (jonge) creatieve, ondernemende onderstroom. De maatschappelijke uitdagingen die op ons allen afkomen en de manier hoe ermee om te gaan. Brugge is méér dan een openluchtmuseum, souvenirwinkels en veilige platgetreden paden. Het is Bart zijn persoonlijke drijfveer om als coördinator van De Republiek, dat potentieel mee uit te bouwen.

Sinds een goeie tiental jaar, streek Bart met zijn gezin opnieuw neer in zijn thuisstad Brugge. Na het uitbouwen van Het Entrepot volgde een mooi en spannend intermezzo in Oostende, waar hij succesvol het kunstencentrum Vrijstaat O mee op de kaart zette. Tot hij in 2015 niet kon weerstaan aan de lokroep van enkele creatieve pioniers die toen al droomden van een Nieuwe Republiek.

Een mooi verhaal onder het stof vandaan

Als kunsthistoricus groeide bij Bart de fascinatie voor de authenticiteit én de geschiedenis van het gebouw en zijn bewoners. “Door in de archieven te duiken, kwam de ziel van het waardevolle erfgoed voor mij persoonlijk tot leven. In de periode tussen de 16de en 18de eeuw werd deze plek het Boterhuis genoemd. Lokale bewoners kochten en verkochten er toen zuivelproducten. Vanaf 1834 kreeg het dan zijn definitieve culturele identiteit. Het gebouw was dus altijd al een biotoop van verhalen en ontmoetingen en hierop is het nieuwe concept van de Republiek geïnspireerd. Opnieuw een plek creëren van verbindingen, met een nieuwe artistieke invulling.”

Met deze droom voor ogen vatte hij de zoektocht naar financiële middelen aan om de broodnodige verbouwing aan te vatten. Wat meer dan een huzarenstukje was.
Bart omringt zich graag met positieve mensen die graag bottom-up willen meebouwen aan dit nieuwe stadsverhaal. “Partners die geloven in het project zijn cruciaal. Dat geldt zowel voor de mensen van het team, de creatieve buren, diverse stadsgebruikers maar ook bijvoorbeeld de architecten van Dertien12 met wie het goed klikt.” Geruggensteund door een stevig team en een straffe raad van bestuur, lijkt de gedreven Bruggeling in zijn missie te slagen: een dynamische plek uit het puin laten herrijzen waar iedereen vanuit zijn eigenheid aan kan meebouwen.

Een oude ziel, levendiger dan ooit

Het café kreeg een eigentijds elan, net als cinema Lumière. Ook het sfeervolle tuinterras werd op een grootstedelijke manier ontworpen en gerealiseerd dankzij veel helpende handen. Op de bovenverdiepingen van het historische gebouw is er ruimte voor ondernemers en culturele organisaties. Van start-ups tot gevestigde waarden. Bijvoorbeeld Handmade in Brugge, Turbo en The Box vinden er een vaste stek.

De Republiek groeide inmiddels uit tot een incubator van creativiteit en ondernemerschap. Innoverende stedelijke experimenten versterken elkaar, de perfecte manier om initiatieven van onderuit te stimuleren. “Velen zetten mee hun schouders onder het project: van culturele spelers tot bewoners en toeristen en uiteraard het hele team. Het is fantastisch deze dynamiek te ervaren.”

De Republiek, een verbindingsverhaal dat echt voeten in de aarde krijgt!

De dynamiek is niet te stuiten

Als ik pols welke hoop Bart koestert voor de toekomst, dan blijken de krijtlijnen getekend en de eerste stappen gezet voor een nog ambitieuzer plan. Een toekomstverhaal van een echte doorzetter, die met een helikopterblik de vleugels verder wil uitspreiden. Synergieën van vele culturele organisaties in de buurt van de Sint-Jakobsstraat verbinden tot een creatieve wijk. Denk maar aan de openbare bibliotheek Biekorf, het stedelijk muziekconservatorium, kunstencentrum Kaap, het cultuurcentrum Brugge enzovoort. Samen met de buurt en het stadsbestuur een dynamisch hart in de stad creëren. Dit klinkt inderdaad als een gedroomde kans, Bart!

Dit stadsvernieuwingsproject overstijgt zeker ook het culturele veld. Het kan een katalysator zijn voor verdere gemeenschapsvorming: van onderwijs, naar zorg tot mobiliteit. Het concept begint meer en meer te leven. Er komen initiatieven uit de hele buurt, van bewoners tot handelaars. Als je denkt dat een woonzorgcentrum en een klooster hiermee niet te rijmen valt, dan heb je het mis. Spontaan kwam van beiden de vraag om te participeren aan het verbindingsverhaal. “Waarom niet”, denkt Bart luidop.

“Maar altijd staat een win-win samenwerking centraal! De bottom-up beweging is mijn grootste inspiratie. En op een bepaald moment moet je durven springen, hé.”

Verbindend toerisme

Ik informeer naar zijn visie over Reizen naar Morgen. “Sleutelwoorden binnen ons project zijn: ‘#share – #connect – #innovate. Door te delen, verbinden en zo gaan innoveren. Met deze insteek kan je misschien ook een ‘andere’ aantrekkingskracht voor toeristen ontwikkelen. Bewoners een rol laten spelen in de citymarketing van hun stad. Verhalen en dynamieken van onderuit laten komen en daarmee samen je stad uniek maken. Brugge met zijn vele topambachtslui profileren als stad van innoverende, ondernemende makers en vakmanschap! De stad is er altijd voor gekend geweest. Van de middeleeuwen tot nu. Weinig steden kunnen tegelijk uitpakken met dat authentieke kenmerk enerzijds én de vandaag nog steeds grote aanwezigheid van zo’n makers anderzijds! Ga daar samen mee aan de slag! De kracht van die verbinding is zo sterk dat het mij blijft fascineren.”

Of hij verder nog inspirerende tips heeft? Bart: “Geduld! … en gewoon het geloof dat het zeker zal lukken. En … mensen verbinden – enthousiasmeren – laten groeien – versterken.” Het lijkt wel zijn tweede natuur.

Bart blikt vol vertrouwen vooruit naar de toekomst. Spontaan komt het beeld in me op van kringen in het water die zich steeds verder verspreiden en uiteindelijk golven vormen. Net als de dynamiek van de Republiek die zich verder verspreidt naar de hele wijk. Ik wens Bart en zijn team veel succes toe.

Bedankt dat ik deel mocht uitmaken van jullie florerende gemeenschap. Vanaf nu prijkt de Republiek, Sint-Jakobsstraat 36, op mijn lijstje van favoriete adressen.