– Griet Bouwen
Het imposante terracottakleurige gebouw dat sinds 2002 ’t Zand in Brugge domineert, is één van de negen ambassadeurs dat Cultureel Vlaanderen tot ver in het buitenland op de kaart zet. Jaarlijks nemen 160.000 bezoekers deel aan 1100 activiteiten. Het Concertgebouw werd een knoop in het Brugse rizoom van cultuur, onderwijs, lokale economie en toerisme. ‘”Wij willen een verbindend huis zijn dat niet alleen aan haar eigen succes denkt, maar dat probeert het leven van mensen te verrijken”, zegt Bert Vanlaere, coördinator communicatie van het Concertgebouw. Achter dat bruisende culturele leven schuilt een creatief team dat zich specialiseerde in een uitmuntende programmatie van klassieke muziek en hedendaagse dans en bovendien het huis openstelt voor initiatiefnemers die er hun eigen evenementen organiseren. Een team wiens missie opvallend breed uitwaaiert. Want zeg nu zelf: met hun roeping om te verbinden en duurzaam zorg te dragen voor zowel artiesten, publiek en omgeving, speelt het Concertgebouw een maatschappelijke rol die verder reikt dan wat je spontaan van een hedendaagse muzikale tempel verwacht.
Brugge is een uitzonderlijke muziekstad, met een rijke culturele en muzikale geschiedenis. De thuis van Vlaamse primitieven en polyfonisten. “Mensen die houden van de muzikale geschiedenis en muziek in al zijn oorspronkelijkheid willen beleven, kunnen dat hier in Brugge ervaren”, zegt Bert. Met het huisorkest van Jos van Immerseel speelt het Concertgebouw in de top van de wereld als het gaat om authentieke uitvoeringen van oude muziek: uitvoeringen precies zoals ze door de componisten zijn gecreëerd.
Het Concertgebouw brengt gepassioneerde muziekliefhebbers naar Brugge en wil de Bruggeling passioneren voor klassieke muziek en dans. “In het begin waren niet alle bewoners even enthousiast over dit concertgebouw”, vertelt Bert. Heel wat mensen hadden er niets mee, het leek zomaar op ’t Zand gedropt, boven hun hoofden heen. “Dus hebben we er alles aan gedaan opdat die klik wel zou komen. We brachten het gebouw naar de mensen, bijvoorbeeld door gratis inleidende momenten te organiseren zodat mensen voorbereid concerten kunnen beleven en begrijpen.” Intussen organiseert het Concertgebouw ook zondagse ontbijten voor lokale bewoners en staat één keer per maand een zondagochtend in het teken van gezinnen met jonge kinderen.
Cultuur als verbinder naar de stad
Het Concertgebouw moest een cultuurhuis zijn voor concertgangers uit de omgeving. “Oorspronkelijk zou het daar ook bij blijven”, vertelt Bert. Maar de deuren gingen wijd open. Het cultuurhuis werd een brug tussen verleden en toekomst, tussen traditie en vernieuwing. Een brug ook tussen cultuur en toerisme. “Cultuur en toerisme zijn bij uitstek sectoren die kunnen verbinden”, vertelt Bert. Een voorbeeld: het Concertgebouw zorgt voor 2500 extra overnachtingen per jaar, alleen al van de artiesten die meerdere dagen verblijven in de stad. Of nog een voorbeeld: internationale congresgangers zijn vaak liefhebbers van de historische omgeving en raken in de marge van hun congres betoverd door het karakter van de stad.
Dat het Concertgebouw op een bijzondere manier bijdraagt aan een toerisme-dat-past, mag duidelijk zijn. Via de programmatie van internationaal gerenommeerde ensembles in het Concertgebouw, de organisatie van de Bach Academie en de co-organisatie van het MA-festival trekt het cultuurhuis liefhebbers van een authentieke muzikale cultuur naar Brugge. “Vaak voor meerdaagse verblijven, waarbij onze gasten ook enkele musea meepikken en genieten van een culinaire ervaring of een brouwerijbezoek”, vertelt Bert. “In onze programmatie houden we ook rekening met de behoeften vanuit de toeristische sector. Zo programmeren we de Bach Academie in januari, waardoor we die kalmere toeristische periode een stimulans helpen bieden.”
Reizen naar Morgen
Bert nam deel aan de Reizen naar Morgen-summit van Toerisme Vlaanderen. Welke resonantie heeft hij daar ervaren, vraag ik hem. “Ik hoorde daar wat we zelf ook proberen te doen: de juiste toeristen aantrekken naar onze stad. Niet zomaar in het wilde weg promotie maken, maar mensen aantrekken die een culturele passie delen met de lokale bevolking. Mensen uitnodigen die zich willen openstellen voor wat hier te beleven valt, en dan nog naar huis gaan met een gevoel van waw, ik heb die stad hier echt kunnen voelen! Daaraan willen wij bijdragen, door de juiste dingen te programmeren en door mensen de kans te geven dit huis te bezoeken en hun weg naar de stad te vinden.”
Open huis
“Maar we willen ook een open huis zijn voor mensen die niet in de eerste plaats Brugge opzoeken voor haar muzikale belevingen.” Het Concertgebouw verplaatste haar theatercafé van de bovenste verdieping naar beneden, pal naast de ingang. In de ontvangstruimte wilt het Concertgebouw voor de gasten graag internationale kranten voorzien. Bezoekers kunnen via een intuïtief parcours ‘Concertgebouw Circuit’ alle hoeken van het bijzondere gebouw bezoeken en van kunst genieten. Helemaal boven, op het dak van het gebouw krijgen mensen een panoramisch uitzicht op de stad en het ommeland. “Voor Bruggelingen is dat trouwens gratis”, zegt Bert, “want we willen dat ze ambassadeur kunnen zijn van hun en onze stad.”
In het Concertgebouw is ook ‘In&Uit gehuisvest, het culturele informatieloket van Brugge. Bert: “We willen ons daarmee invoegen in het bezoekersonthaal van de stad. Het kan hier een plek zijn waar mensen zich verwelkomd voelen, via een bezoek aan het dak een beeld krijgen van de stad en hier ontdekken wat er allemaal te beleven is.”
Duurzaam? Natuurlijk.
Bert lacht. “Natuurlijk is het team zich bewust van de ecologische impact van het huis, en doet ze inspanningen om die omlaag te krijgen.” Door samen te werken met partners en sponsors met wie ze eenzelfde bewustzijn van duurzaamheid delen bijvoorbeeld. Door in hun café te kiezen voor lokale producten. Door bewust om te gaan met waterkringlopen. Of door creatieve acties zoals het engageren van fietsherstellers tijdens voorstellingen, zodat lokale mensen dat extra zetje krijgen om met de fiets naar het Concertgebouw te komen.
“Maar ook in de programmatie is die reflex een evidentie aan het worden. Door bijvoorbeeld na te denken welke ensembles we laten overvliegen. We onderzoeken ook of we hun verblijf kunnen coördineren met optredens in andere Europese cultuurhuizen en met hen het vervoer over land kunnen afstemmen. En door meer lokale artiesten te programmeren. We berekenen die voetafdruk, en proberen die stelselmatig naar omlaag te brengen.”
De Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties zijn het richtsnoer van het team van het Concertgebouw. Het cultuurhuis wil een voorbeeld zijn in de samenleving. Bert: “We willen een motor voor verbeelding zijn. Voor het artistieke, voor veerkrachtig organiseren, voor een open en gastvrij huis en voor een duurzame huishouding. Dat maakt allemaal deel uit van het burgerschap dat we in deze stad kunnen opnemen.”
Bert Vanlaere, coördinator communicatie, marketing en sales van Concertgebouw Brugge.
Griet Bouwen is – samen met haar collega’s en goede vrienden Chené Swart en Marianne Schapmans – bedenker van ‘Storyweaving’: een praktijk van verhalen uitnodigen, beluisteren en verder vertellen. Verhalen van gewone mensen die bijzondere dingen doen of dromen. Griet houdt van hartelijke gesprekken en stelt graag vragen die vertellers op het spoor van herinneringen en nieuwe ideeën brengen.
