Een jeugdverblijf als hefboom voor een bloeiende lokale gemeenschap

– Eva De Groote

Dit verhaal werd oorspronkelijk gepubliceerd op 8 oktober 2019 op Verbind Je Verhaal.

Verstopt in de heuvels van de Vlaamse Ardennen zit het kleine dorpje Dikkele. Midden in die kleine dorpsgemeenschap prijkt Jeugdverblijf Oud Klooster. Kinderen komen er tijdens schoolweken en in weekends naar hartelust ravotten en ontdekken. Het verhaal van het Oud Klooster is meer dan vakantiekansen bieden aan kinderen. Het vertelt ook over de verbinding die kan ontstaan tussen jeugdtoerisme en de lokale gemeenschap.

Heel wat dorpelingen zijn immers vervlochten geraakt met het jeugdverblijf. Die ervaring van gemeenschapsontwikkeling is ook herkenbaar in de werking van het Oud Klooster zelf. Voor sommige jongeren werd de oase in Dikkele een beetje een ‘thuis’, waar ze in verbondenheid met anderen de handen uit de mouwen steken.

Een evidentie

Initiatiefnemer Erwin Eraerts vertelt dat hij een heel proces heeft afgelegd met de dorpelingen van de kleine dorpgemeenschap. “Ik heb veel druppels gedronken”, lacht hij. Sommige bewoners waren aanvankelijk afwachtend, anderen kwamen meteen oud servies brengen.

“Als we in onze eerste jaren een nieuwjaarsreceptie organiseerden, nodigde ik al mijn vrienden en kennissen uit, om toch wat volk te hebben.” Intussen blijkt dat niet meer nodig. “Tweederde van de dorpelingen is van de partij als we iets organiseren.”

“Tijd geven en nabijheid creëren, dat is wat wij hier doen.” — Erwin

Deze zomer werd er in het dorp ter ere van het Belgische kampioenschap wielrennen een scherm en een drankkraam geïnstalleerd. Achteraf brachten de dorpelingen de opbrengst naar het Oud Klooster voor hun steunfonds dat klasvakanties helpt mogelijk maken voor kinderen in kansarmoede. “Alsof het een evidentie was. Dat toucheerde mij wel moet ik zeggen.”

Idee!

Niet dat het allemaal rozengeur en maneschijn is geweest. Het renoveren van het Oud Klooster bleek een ambitieus project. Bovendien waren niet alle buren enthousiast over het plan van een jeugdverblijf in het dorp. Erwin heeft in het hele proces veel steun ervaren van het team en het netwerk van Iedereen Verdient Vakantie. In zo’n netwerksamenkomst ontdekte Erwin dat niet alle scholen voldoende middelen hebben om klasjes op vakantie te laten komen. “Op een van de brainstorms van het netwerk kwam ik op het idee om zelf een steunfonds te starten”, legt hij uit. Vandaag kunnen scholen vanaf een bepaald percentage kinderen met een kwetsbare economische achtergrond, voor een deel van de kosten beroep doen op het fonds.

Nabijheid

Erwin werkte jarenlang als jeugdwerker voor Bijzondere Jeugdzorg. Waarom was het zijn droom om in een klein dorp een jeugdverblijf op poten te zetten? “Het is me vooral te doen om het creëren van een plek waar mensen kunnen thuishoren”, zegt hij. Hij legt uit dat hij niet de man is van grote pedagogische processen of ellenlange gesprekken. “Tijd geven en nabijheid creëren, dat is wat wij hier doen.” Erwin vertelt over de vele mensen die bij het Oud Klooster zijn gaan horen. Ik begrijp dat het niet alleen gaat om de vakanties zelf maar ook om de gemeenschap die ontstaat, rond het vakantiehuis.

“Op een van de netwerkbrainstorms van Iedereen Verdient Vakantie kwam ik op het idee om een steunfonds te starten.” — Erwin

Zo is er bijvoorbeeld Sam(*). Hij heeft een verstandelijke beperking en verzeilde aanvankelijk in het Oud Klooster na een uitstap met de psychiatrie van Velzeke. Later was de zorg in Velzeke afgerond maar de weg naar het Oud Klooster had Sam intussen gevonden. “Sam wordt opper-gelukkig van de grasmachine en ik word opper-gelukkig als ik het gras niet moet afrijden”, zegt Erwin lachend. “Zopas belde Sam nog op: Erwin, ik kom vandaag al want morgen gaat het regenen.”

Thuis

Er is ook Niels(*). Als kleine jongen werd hij geplaatst in de instelling waar Erwin werkte. Toen hij opgroeide merkte Erwin dat Niels af en toe eens weg moest kunnen van de instelling. Zo werd hij kind aan huis bij het Oud Klooster. Intussen is Niels volwassen. Hij heeft een hobbelig parcours achter de rug met onder andere een traject in schuldbemiddeling en een periode op straat. Maar hij is ook vader geworden en heeft een paar zaken op orde gekregen. “Ik heb het hem nooit gevraagd”, zegt Erwin, “maar Niels beschouwt het als zijn taak om hier de heggen te scheren. Het is iets dat ik mij niet moet aantrekken. Niels zorgt daarvoor.” Hij is er zichtbaar ontroerd over.

Sam en Niels zijn niet de enigen die een stukje thuis of steun hebben gevonden in het Oud Klooster. Er zijn nog meer verhalen. Ik vraag aan Erwin waar die grote drive vandaan komt om zoveel mensen te helpen. “Twaalf jaar in bijzondere jeugdwerk, dan weet je het wel”, zegt hij. “Het overtreft je verbeelding wat sommigen thuis hebben meegemaakt.” Even is het stil. “Ik zal je een voorbeeld geven. Ik stond jarenlang op een dienst waar geplaatste kinderen arriveerden. Een jongen maakte ‘s nachts hondengeluiden. Hij had vier jaar lang in het hondenhok geslapen.”

Ik weet even niet wat gezegd.

Feest

Van 1965 tot 1988 stond Dikkele bekend om de jaarlijkse bierfeesten. Erwin heeft intussen met een aantal dorpelingen een werkgroep opgericht om de festiviteiten terug in het leven te roepen. Hij geniet er duidelijk van om zulke dynamieken terug in het dorp te brengen. “Het is er mij om te doen om mensen samen te brengen”, zegt Erwin, “en met de accommodatie die wij hier hebben is er heel wat mogelijk!”

“Tweederde van de dorpelingen is van de partij als we iets organiseren.” — Erwin

Eigenlijk, bedenk ik als ik de groene heuvels weer verlaat, is Erwin bezig om een nieuw soort van gemeenschap te creëren. Het weefsel dat er al was tussen de dorpelingen, wordt versterkt, en nieuwelingen vinden er een stukje thuiskomen. En dat alles met een jeugdverblijf als hefboom.

(*) Sam en en Niels zijn fictieve namen.