Soms ligt de toekomst van toerisme in het verleden. Dat geldt alleszins voor Huis Beaucarne. Deze achttiende-eeuwse familiewoning wordt al dertien generaties lang bewoond door de gelijknamige familie. De huidige bewoners, Julien Fornari en Lena Vastesaeger, zetten zich sinds 2018 in om het prachtige patrimonium te beschermen tegen de tand des tijds. Dat doen ze met respect voor de plek en door hun verhaal te delen met iedereen die wil duiken in deze rijke geschiedenis.
Kunsthistoricus Julien is diegene die de Beaucarne-lijn verderzet, maar het is in tandem met partner Lena dat zij de kronieken van de herenwoning bijhouden. Dat doen ze door er zelf te resideren, en door een duidelijke toekomstvisie uit te werken voor de plek. “Nu is het een soort van museum, waarbij we rondleidingen bieden om de woning te bezoeken”, vertelt Julien. “In de tuin vind je een achttiende-eeuwse druivenserre terug, een van de oudste in Vlaanderen. Daarnaast bieden we ook verschillende arrangementen aan. Je kan komen lunchen, brunchen, een afternoon tea doen, dineren bij kaarslicht…” Met de inkomsten probeert het paar het historische pand in ere te houden. Geen sinecure. Julien schetst het zelf als één groot restauratieproject, met een heleboel zijprojecten. “Dankzij een relanceproject van de Vlaamse overheid hebben we gelukkig wel een subsidie beet om de dringende restauraties uit te voeren. Binnen enkele jaren kunnen we dus zowel het pand als de druivenserre in hun volle glorie tonen, met een grote heropening.”
Alvorens het zijn museale aspect kreeg, werd de familiewoonst 270 jaar lang bewoond. Zo ook door de oma van Julien, Marie Fredericq-Lilar (1934-2022), met wie het koppel nog enkele jaren het huis deelde. Ze was een begenadigd kunsthistorica met een passie voor achttiende-eeuwse interieurs. Die passie hebben Julien en Lena dus voor een deel van de grootmoeder geërfd. “De woning heeft nooit leeggestaan, er is nooit een brand geweest en er was geen sprake van plunderingen tijdens een van de Wereldoorlogen. Daardoor is alles ‘blijven plakken’. In de meeste kamers zijn de interieurs nog krak dezelfde als vele jaren geleden. Het is echt een tijdscapsule.” Vanuit een toeristisch oogpunt is het zeker niet alledaags, maar hun parcours zetten ze met plezier onverminderd voort. “Het geeft enorm veel voldoening. Je krijgt dagelijks bezoekers over de vloer die heel enthousiast zijn over wat we doen, met een enorme interesse voor het pand en het behoud ervan.”
Een huis voor de gemeenschap
In het pittoreske Ename, Oudenaarde, een klein dorp in de Vlaamse Ardennen, werd het pand eeuwenlang bewoond door de ene burgemeester na de ander. Zo was er altijd een link tussen Huis Beaucarne en de inwoners van het dorp. Die connectie willen ook Julien en Lena behouden. “Zo openden we in 2018 een zomerbar, of tearoom eerder, die nog steeds voor iedereen gratis toegankelijk is. De tearoom is altijd open tijdens het weekend. Op zondag bieden we ook “individuele” rondgeleide bezoeken aan tegen betaling, maar de toegang tot het domein is altijd gratis. ”De andere dagen van het jaar, op weekdagen, kan je via reservatie een bezoek inplannen. Dit is doorgaans voor grote groepen en verenigingen. “Vanaf dag één zetten we heel hard in op de beleving, zeker voor de lokale gemeenschap. Daarnaast doen we nog veel dingen samen met het lokale feestcomité. De nieuwjaarsreceptie van het dorp vindt bijvoorbeeld steeds plaats op onze binnenkoer. En we hebben jaarlijks een soort van tegenhanger van de Gentse Feesten, Feeste t’Ename, die begin augustus in het dorp doorgaan. Daaraan doen we ook mee met een aantal activiteiten.”
Huis Beaucarne is ook toegankelijk tijdens veel van de grote publieksdagen, zoals Open Monumentendag, de Erfgoeddagen, de Archeologiedagen en de Open Tuindagen. “We proberen een zo divers mogelijk aanbod te bieden, om ook mensen met een kleiner budget de kans te geven om de woning te bezoeken. We zijn natuurlijk afhankelijk van onze inkomsten om het voortbestaan ervan te garanderen, maar het is leuk om iets te kunnen organiseren zonder inkom te moeten vragen. We proberen iedereen tevreden te stellen, en gelukkig zijn mensen tot nu toe heel enthousiast.”
De locatie spreekt dan ook danig tot de verbeelding. Met zijn ommuurde binnenhof met gigantische tropische boom op de binnenkoer – tevens genomineerd voor Boom van het Jaar – heeft het pand nagenoeg iets magisch, zegt Julien zelf. “Je gaat echt terug in de tijd. Het werkt voor de gemeenschap, maar ook als stopplaats voor fietsers en wandelaars. Ename heeft an sich veel te bieden. Het is een historisch dorp bij uitstek, met oude gebouwen en een provinciaal domein waar vroeger de oude abdij stond. In de nabijheid van de woning heb je een aantal toeristische sites, waardoor bezoekers er gemakkelijk een daguitstap van kunnen maken.”
Het verleden in ere houden en tastbaar maken
Dat maakt Huis Beaucarne en zijn omgeving een trekpleister voor diverse doelgroepen, van jonge kindjes tot ouderen. “Het is een nicheconcept, maar eigenlijk merken we dat er voor iedereen wel wat wils is. De collectie is dan ook ongelooflijk divers. Dat gaat van opgezette dieren tot schelpen, planten… Op die manier kan je inspelen op de uiteenlopende interesses van de bezoekers.”
Dat je hier de geschiedenis kan voelen, mag je gerust letterlijk nemen. Julien stelt het graag zo voor: “Al 270 jaar gebruiken de bewoners het enorme huis en de al even gigantische zolder als privéopslagplaats. Ze gooiden nooit iets weg en sleurden al hun bezittingen naar boven. En omdat het internet nog niet bestond, hadden al die vorige generaties niets anders te doen dan alles op te schrijven en te bewaren. Daarom weten we zoveel over de voorgaande bewoners.” Overal in het pand kan je de geschiedenis zien en voelen. En vooral: het is volledig authentiek. “Hier zie je nog kogelgaten in bepaalde meubels, of sommige stukken staan al meer dan 200 jaar op dezelfde plek. Het verleden is hier erg tastbaar. Vrij uniek voor Vlaanderen, want dergelijke panden vind je niet vaak. Het zou heel leuk zijn dat men in de 23ste eeuw nog zou kunnen vertellen dat mensen in de 18de eeuw echt zo leefden. Dat is fijne toekomstmuziek!”
Julien Fornari is met het Huis Beaucarne lid van de Kerngroep Reizen naar Morgen. Hier lees je meer over dit engagement.
