– Alexander Simoen & Marianne Schapmans
Hoe kunnen we de wereld van morgen dromen door bij onszelf te beginnen? ‘Piucha’ zal daarbij helpen, zegt Chief Benki Piyako Ashaninka. De Dalai Lama uit de Amazone wordt hij genoemd, of nog ‘waker van het regenwoud, wekker van bewustzijn’. Opzienbarende titels die onze aandacht trekken. Met donkere ogen kijkt hij ons begeesterd aan. We zijn erg nieuwsgierig naar wat deze inheemse stammenleider naar de Wereldconferentie van ISTO, de internationale sociaal toerisme organisatie brengt. Wie is die intrigerende man en wat brengt hem naar Lyon? En wat is Piucha?
De Ashaninka verwelkomen reizigers in hun dorp Apiwtxa en gemeenschap. Chief Benki Piyako Ashaninka spreekt over delen om te beschermen. Delen, en tegelijk beschermen: dat lijkt op een tegenstelling, maar niet in de gedachtegang van Benki. “We willen laten zien wie we zijn, waar en hoe we leven, wat we belangrijk vinden. We doen dat om onszelf, onze leefomgeving en uiteindelijk de aarde te kunnen beschermen. Ik wil dat we mensen kunnen inspireren door onze traditionele kennis en wijsheid te delen met de wereld. Zodat de aarde kan blijven bestaan. We moeten de aarde genezen zodat ook de mensheid kan blijven bestaan.”
De aarde heeft onze zorg nu nodig
Net zoals wij allemaal ziet Chief Benki Piyako Ashaninka hoe de aarde kreunt onder vervuiling: “De rivieren, de bomen en de dieren hebben onze aandacht nodig. Alles is verbonden. Er mag niet één soort verdwijnen want dit heeft effect op alles en iedereen”.
Elke soort die verdwijnt is een verlies voor ons leven. Het is alsof we een vinger of een teen zouden verliezen."
“Wij zijn de dokters van het woud en de behoeders van de aarde”, zegt hij wanneer hij over zijn volk spreekt. “Het regenwoud heeft ons alles gegeven en voorziet in een onnoemelijke diversiteit: vis, vogels, ontelbare fruitsoorten, geneeskrachtige kruiden, drinkwater en ga zo maar door. Als we de aarde respecteren, voorziet zij ons overvloedig.” Voor Benki en de Ashaninka gaat betekenis van de natuur verder dan natuurlijke hulpbronnen of zelfs het milieu. De natuur, dat gaat in essentie over de onderlinge afhankelijkheid van alles wat leeft op aarde.
Die onderlinge afhankelijkheid benoemen de Ashaninka met het woord Piucha, de eenheid van alles. Als we ons in alles bewust zijn van Piucha, dan kunnen we de wereld van morgen dromen en tegelijkertijd vandaag beginnen bij onszelf, vertelt de spirituele leider. Om hun ervaringen en spiritualiteit te delen, verwelkomen Benki en de Ashaninka-stam bezoekers in hun dorp Apiwtxa en hun lokale gemeenschap. “We willen laten zien hoe wij leven en kennis doorgeven aan bezoekers. Tegelijkertijd is het nodig om onze authenticiteit te beschermen.”
Bezoekers verwelkomen en je authenticiteit bewaren. Hoe behoud je dit evenwicht?
Chief Benki Piyako Ashaninka: “Door onze kennis en identiteit te bewaren, onze cultuur te beschermen, kunnen wij uiteindelijk ons voortbestaan en onze onafhankelijkheid garanderen. Toerisme is niet ons doel, het is een middel. We willen in alle rust en verbondenheid ons leven verder zetten. We verwelkomen bezoekers niet het hele jaar door, maar zetten in bepaalde periodes onze gemeenschap open. Wie wil leren is dan welkom.”
Toeristen krijgen eerst een uitgebreide inleiding in het bezoekerscentrum Yorenka Atamé. Pas daarna trekken ze per boot vier uur het Amazonewoud in om bij de lokale gemeenschap te verblijven. “Onze gasten moeten weten dat er geen alcohol of drugs mee kan op de trip. We leren hen onze belangrijke gebruiken en dat de natuur een rol speelt in alles. Daarnaast vertellen we hen hoe wij aan de hand van traditionele methodes de ecosystemen beschermen, aanwenden en waarderen.”
Toerisme is voor ons niet in eerste plaats een bron van inkomsten. Het is onze bijdrage aan het creëren van bewuste gemeenschappen.
Bezoekers worden uitgenodigd om deel te nemen aan het grote traditionele festival, waar alle Ashaninka families naar uitkijken. Deze reis is een totale onderdompeling in de wijsheid, eenvoud, schoonheid van het land. Een diepgaande kennismaking met een volk dat hun leven vormgeeft in harmonie met de natuur.
Benki: “We vertellen hen verhalen zodat ze hiervan kunnen leren. In onze gemeenschap telen we meer dan honderd soorten fruit. We kennen de geneeskracht van de natuur. We verzamelen zaden van bomen om de diversiteit te bewaren en we behoeden bepaalde diersoorten van uitsterven, zoals schildpadden. Daarnaast zetten we ons in voor herbebossingsprogramma’s.”
De Ashaninka organiseren hun unieke vorm van toerisme niet om een extra bron van inkomsten aan te boren. “We willen vooral een boodschap doorgeven”, zegt Benki. “Zo kwamen ook leden van naburige autochtone bevolkingsgroepen training volgen bij ons. We creëren een netwerk van bewuste gemeenschappen. Dit zorgt ervoor dat we ook invloed kunnen uitoefenen bij de publieke autoriteiten. We willen dat zij de zelfstandigheid van inheemse bevolkingsgroepen respecteren.”
Wat wil je dat mensen meenemen van een bezoek aan Apiwtxa?
Benki: “Dat vooroordelen en veronderstellingen niet helpen. Elke persoon heeft zijn wortels en zijn waardigheid. Die moeten we respecteren. We willen de spirit van mensen veranderen door als minderheid een voorbeeld te zijn. In onze dorpsraad wordt alles gezamenlijk beslist. Ouderen en kinderen van 10 jaar hebben evenveel in te brengen. Alles wat we produceren behoort ook de gemeenschap toe. We leven samen van wat we planten en verzamelen.”
De wereld genezen: dat zal niet gebeuren met geld, maar door bewustzijn. Mensen moeten ontdekken dat alles verbonden is.
“Het is mijn doel te laten zien hoe alles verbonden is, en hoe belangrijk het is om zorg te dragen voor moeder Aarde. Het doorgeven van ons bewustzijn over wat we van de aarde ontvangen staat centraal. De wereld genezen: dat zal niet gebeuren met geld, maar door bewustzijn. Vaak zien we dat mensen niet verder komen dan economische uitwisselingen. Maar waar blijft de uitwisseling van ons bewustzijn over de aarde, de plaats waar we leven? Voor mij is de waarde van de aarde groter dan de waarde van mijn eigen leven. We kunnen niet kopen wat de aarde ons geeft, we kunnen er enkel zorg voor dragen. Alle projecten die we doen zijn erop gericht om dit bewustzijn te vermenigvuldigen.”
De ontmoeting werkt door
Wanneer Benki vertelt, voelen we hoe we meegenomen worden naar Brazilië, te gast in het hart van de natuur en de rijke traditie van z’n volk. De ontmoeting blijft ons intrigeren, ook lang nadat we afscheid namen van deze bijzondere man. Ons Westerse, verdeelde bewustzijn lijkt al een beetje meer samen te vloeien. Ja, luisteren naar Chief Benki Piyako Ahaninka zorgt ervoor dat we verbinding maken met de aarde van gisteren, van vandaag en van morgen. Met de planten die er groeien, de bomen die zuurstof scheppen, de vissen en het water, de vogels, de dieren, de mensen.
Allemaal mogen we zwemmen, lopen, vliegen, bloeien, groeien, leven. Zomaar! Tenminste, zolang we het elkaar toestaan. Het water aan de vissen, de bomen aan de mensen en aan de vogels, de dieren aan de bomen.
We willen deze ontmoeting delen. Want elke mens moet zich ervan bewust zijn dat zijn handelen als individu een impact heeft op het grotere geheel.
Piucha!
Chief Benki Piyako Ahaninka is de politieke en spirituele leider van de bevolkingsgroep Ashaninka uit het Braziliaanse Amazonegebied. Hij heeft een missie. Hij reist de wereld rond om partnerschappen aan te gaan met universiteiten en organisaties. Hij wil de identiteit van z’n volk laten zien en reizigers uitnodigen om in het dorp van zijn volk, Apiwtxa, op bezoek te komen. In zijn dorp zijn reizigers welkom om hun bewustzijn te vergroten van ‘Piucha’: alles hangt met al het andere samen.
Alexander Simoen woont in Brugge. Hij is projectmedewerker bij de Internationale Organisatie voor Sociaal Toerisme (OITS-ISTO) en vrijwilliger bij Youth for a United World. Alexander wil meebouwen aan een samenleving waarin mensen aandachtig zijn voor de manier waarop ze met elkaar in relatie staan.
Marianne Schapmans is directeur van Iedereen Verdient Vakantie van Toerisme Vlaanderen. Ze houdt ervan om ook de concrete dagelijkse praktijk te leren kennen, en durft bij die gelegenheid nieuwsgierige vragen stellen om er dan een verhaal over te schrijven. ‘De verhalen zorgen ervoor dat we weten wat er groeit en bloeit in het netwerk Iedereen Verdient Vakantie’, zegt Marianne.
