Als netwerk dat zich onder meer inzet voor het behoud van het unieke karakter en verleden van een toeristische plek, móést de allereerste Reizen naar Morgen-congresdag wel plaatsvinden op een inspirerende plek met een rijke historie. Hoe anders zouden we onze eigen visie en missie kracht bijzetten? Wel, met een heleboel boeiende sprekers, inspirerende cases en workshops, want dat alles past óók in het plaatje. Huidige en aspirant-netwerkleden gingen op 1 oktober in het wonderschone congres- en erfgoedcentrum Lamot in Mechelen in gesprek met elkaar én met de toekomst van toerisme.
Het is de Dijle die rustig naast het Lamot kabbelt die als eerste de gasten en geïnteresseerden verwelkomde op de Reizen naar Morgen-congresdag. Niet veel later nemen Björn Siffer, schepen van toerisme bij stad Mechelen, en Peter De Wilde, CEO van Toerisme Vlaanderen, het warme welkom over. De intenties voor die dag worden onmiddellijk duidelijk – elkaar inspireren en je laten inspireren – en keynote speaker Kees Klomp zet meteen de toon tijdens de plenaire sessie. Het topic? Betekeniseconomie, en wat dit kan betekenen voor toeristische ondernemers. Herbekijk hier de presentatie van deze sessie.
“Zijn alternatieve benadering tot economie biedt een geheel andere blik op duurzaamheid”, zegt Dieter Depraetere, coördinator Erfgoedlab bij Herita, over de sessie van Klomp. “Hij richt zich eerder op drivability in plaats van sustainability, wat ervoor zorgt dat je ook anders kan kijken naar economische ontwikkelingen. Belangrijke elementen, die waardevol en interessant genoeg zijn om mee te nemen en bij ons in de praktijk te brengen.” Herita beheert historische plekken en beschermde monumenten en leunt daarbij sterk op de lokale gemeenschap voor het bewaren van deze waardevolle sites. “Het is voor ons dus essentieel om lokale ondernemers mee te nemen in het toekomsttraject dat wij uitstippelen voor de plekken die we beheren.”
“Die wetenschappelijke achtergrond die Kees Klomp meegaf, is nodig om te begrijpen waarom Reizen naar Morgen zo belangrijk is”, klinkt het bij toeristisch productontwikkelaar Toon Voets van Visit Riemst. “Ook om te kijken naar wat je al hebt en waar je naartoe wilt. Wij deden al inspiratiesessies met toeristische ondernemers en die nood aan waardevolle micro-ervaringen, en dus niet alleen aan massatoerisme doen, leeft echt wel bij hen. Ook dat er een grote wens is bij bijna alle ondernemers om met lokale producten te werken en zo de bezoeker toch een zekere waarde mee te geven.”
Gemeenschap, duurzaamheid en meerwaarde bieden
Na de pauze konden de aanwezigen kennismaken met vier concrete cases die de ideologie van Reizen naar Morgen perfect omzetten in de praktijk, met meerwaarde voor alle stakeholders: Museum aan Huis, het wijntoerisme in het Hageland, Boer zkt. Bank (Sint-Laureins) en Giftshop Gent. Velen vonden er handige handvaten terug om in eigen organisatie mee aan de slag te gaan.
“Het is altijd leuk om nieuwe mensen te leren kennen en inspirerende voorbeelden te horen op een dag als vandaag”, zegt teamcoach Sandy Osselaer van Visit Aalst. “Wat me vooral is bijgebleven is dat we niet over toeristen moeten spreken, maar over bezoekers of gasten. Iets wat we bij Visit Aalst al jaren doen en dus aansluit bij het Reizen naar Morgen-gedachtegoed. Eigenlijk stimuleren wij de bewoner altijd om toerist in eigen stad te zijn. Die bewoners heeft immers ook vrienden, collega's, familie… buiten de stad. En als zij geïnspireerd door of fier zijn op hun stad, gaan ze anderen overtuigen en zeggen: kom eens tot bij ons, hier valt ook veel te beleven.”
Het in kaart brengen van de verschillende actoren die aanwezig zijn op een plek, dat is wat Gijs Van Essche meeneemt na de congresdag. Hij is onderzoeker innovatief toerisme aan Thomas More bij het expertisecentrum duurzaam ondernemen en digitale innovatie. “Als je bijvoorbeeld een erfgoedsite bent of een toeristische organisatie, weet dan wie jouw gemeenschap is. Dat is ook een kernwoord binnen Reizen naar Morgen. Wie vormt die gemeenschap, hoe gaan we die betrekken, waar hebben ze nood aan, hoe kunnen wij meerwaarde bieden…? Ik denk dat dat een heel belangrijke stap is.”
“Ik vind het duurzame aspect interessant om dieper over na te denken”, zegt Tonia Dhaese dan weer, coördinator van het samenwerkingsverband van de vijf monumentale kerken in Antwerpen. “Hoe toerisme duurzaam kan zijn door rekening te houden met de lokale gemeenschap, en hoe de kerken daaraan kunnen meehelpen en de handelaar en bewoners meer kunnen betrekken. Ook de ziel van de plek blijft belangrijk. Kerken zijn bij uitstek bijzondere plekken. Maar het is een uitdaging om in hun publieksontsluiting neutraal of heel inclusief te zijn en zich echt te richten tot het brede publiek dat bijvoorbeeld gewoon de kunstwerken wil zien of de ‘speciale sfeer’ wil opsnuiven.”
Keuzeworkshops voor de volgende stappen
In de namiddag konden aanwezigen aansluiten bij een workshop naar keuze. Er was het starterspakket Reizen naar Morgen – hier vond je handige tools en de beste tips en tricks – of Reizen naar Morgen 2.0, een workshop gericht op het samen breder opentrekken van de huidige visie. Wie liever alle kennis van de voormiddag en de heerlijke vegetarische netwerklunch rustig wou verteren, kon kiezen voor een Reizen naar Morgen-wandeling in de nabije omgeving van het Lamot. Want Mechelen zelf kent ook al een aantal mooie praktijkvoorbeelden.
Prille projectideeën werden collectief afgetoetst, besproken en verder geconcretiseerd tijdens de broeikas-keuzeworkshop. “De verschillende workshops, maar vooral ook dialoog, is voor ons belangrijk”, zegt Willem De Graeve. “Dat de mensen mekaar leren kennen en dat ze tips en tricks kunnen uitwisselen.”
Dat was voor Peter de Cuyper van het Diocesaan Pastoraal Centrum (Mechelen) die dag alvast het geval. “Ik kende de Reizen naar Morgen-filosofie al, we proberen die zo goed als mogelijk in ons centrum toe te passen, maar ik wilde het toch eens toetsen aan de ervaringen van anderen. Ik wilde me vooral laten inspireren eigenlijk, ontdekken wat er nog meer is, welke invalshoeken ik nog niet meeheb… Want ik kan me voorstellen dat ik bepaalde blinde vlekken heb. Die wou ik voor een stukje laten invullen door mensen die spontaan zeggen: hé, dat is interessant, daar kan ik nog op voortborduren… Of dat ik vice versa mijn eigen ervaringen deel met anderen.”
Ten slotte was er Kees Klomp opnieuw. Als expert op het vlak van betekenisvol ondernemen inspireerde hij nog menig aanwezige met zijn workshop gericht op hoe je als individu impact maakt op de wereld. Dat deed hij aan de hand van zijn boek 'De Regenmaker', en bood concrete manieren en middelen aan om een verschil te maken in transitieprocessen. Vooral handig voor wie nog niet erg bekend was met Reizen naar Morgen of zich recent heeft aangesloten, zoals Anke Bongaerts, citymarketingmanager van Visit Heusden-Zolder. “We hebben ons aangesloten bij het netwerk om futureproof te worden, en omdat het een visie is waar we ons achter kunnen zetten. Op dit moment proberen we al in te zetten op duurzaamheid en het betrekken van zo veel mogelijk stakeholders. Maar er is zeker nog werk aan de winkel.”
Wie geïnspireerd wordt om een positieve impact te creëren, kan overigens zelf anderen inspireren. Dat bewijst Sara Vermeulen van Route 2030. “Wij helpen andere organisaties om meer naar dat regeneratieve te groeien, zoals de curve die Kees Klomp ons toonde. Wij heten Route 2030 omdat wij in 2030 niet meer zouden moeten bestaan, omdat iedereen dan zo'n positieve impact aan het creëren is dat wij overbodig zijn. Maar er is nog veel werk, dus proberen we zo veel mogelijk tools, opleidingen, kennis…. door te geven aan organisaties. Zodat ze dat zelf kunnen doen, het zelfvertrouwen hebben en ook manieren vinden om daar te geraken.”
Een sterk staaltje toekomstgericht toerisme dus, duurzaam, gemeenschapsgebonden, met respect voor alle stakeholders én de ziel van de plek. Dat is Reizen naar Morgen. Ben jij ook klaar om mee te bouwen aan het toerisme van de toekomst?
