Reizen naar Morgen? Aan de slag!

Griet Bouwen & Arno Vansichen

Als Reizen naar Morgen je inspireert en enthousiasmeert, zal je je ongetwijfeld beginnen afvragen: Hoe begin ik eraan? In dit artikel bieden we een mogelijke weg om de fundamenten te leggen voor een Reizen naar Morgen-idee dat je wil realiseren. Het pad dat we hier voorstellen is gebaseerd op cocreatief samenwerken met alle belanghebbenden en een besef van verbinding met plek: twee kernwaarden achter Reizen naar Morgen.

Of je nu trots een eigen B&B uitbaat, fervent wandelliefhebber bent in eigen regio, aan het roer staat van het toeristisch beleid in je gemeente of verantwoordelijk bent voor de marketing van een toeristische attractie: waar je bent is de perfecte plek om de transformatie die Reizen naar Morgen voorstelt aan te vatten. Met je passie voor toerisme en gastvrijheid kan je een boost geven aan het toerisme in je stad of regio. Een boost waardoor het toerisme een veel rijkere return oplevert voor de bezoeker, de plek en de sociale gemeenschap. Pak die rol van plekhouder en omring je met mensen onder de linde. Wachten op initiatief van een ander is nergens voor nodig. Iemand moet de eerste zijn, toch?

Reizen naar Morgen: de plek als bestemming en gemeenschap

Toerisme is altijd verbonden met een plek: een waardevol stukje erfgoed, een bijzondere tuin, een natuurgebied, buurt, stad of een regio. De plek die reizigers bezoeken behoort tot de omgeving die bewoners ‘thuis’ noemen. De lokale gemeenschap woont en werkt er. Mensen delen er geschiedenis en tradities. Ze beleven er een gedeeld economisch, cultureel en gemeenschapsleven. De thuis van de gemeenschap is de bestemming voor bezoekers die de plek willen beleven, er mensen ontmoeten en activiteiten ondernemen. Reizen naar Morgen wil die betekenissen van bestemming (voor de bezoeker) en gemeenschap (voor de bewoner) bewust met elkaar verbinden.

“Wat cruciaal is om de shift te maken? De verbinding met hart en ziel van alle betrokken mensen. Liefde voor de streek. Dat de stem van de plek ook gehoord mag worden: van de geschiedenis, de bomen, de mooie gebouwen, de dorpen, de landschappen. Samen een kronkelende weg volgen en genieten van het samen onderweg zijn naar vernieuwing. En tenslotte: heel transparant zijn: samen dingen doen met een goeie focus, heldere afspraken en korte communicatielijntjes.” – Arno Vansichen, facilitator Lerend Netwerk Reizen naar Morgen

Michelle Holliday, auteur van The Age of Thrivability, ziet toerisme als een ’levend ecosysteem’, waar ondernemers, bewoners, bezoekers en plek verbonden zijn. Uit wederkerige en levendige interacties van die actoren groeit een uniek geheel dat een bezoeker kan raken, inspireren en transformeren. 

Reizen naar Morgen wil een voedingsbodem scheppen waarop een transformerende bezoekerservaring kan kiemen. Die voedingsbodem is gebaseerd op de ervaring van de plek, de ontmoeting met lokale mensen en de activiteiten die een bezoeker beleeft. Een Reizen naar Morgen-initiatief draagt bovendien bij aan een florerende gemeenschap. Dat wil zeggen dat de lokale gemeenschap baat heeft bij het toerisme, met meerwaarde die verder reikt dan de economische return waarop decennialang de nadruk lag. Daarom is betrokkenheid van de gemeenschap een fundament voor Reizen naar Morgen.  Bewoner, ondernemer en bezoeker mogen meepraten, denken en doen. En – niet in het minst – de plek wordt gezien in haar ziel en draagkracht nu én later.

Hiermee hebben we de essentie van Reizen naar Morgen te pakken: als een proces waarbij een transformerende bezoekerservaring ontstaat vanuit een gemeenschap van mensen die zich verbonden voelen met hun plek. Het rekt de toeristische registers verder op: toeristische professionals zoeken bewust de stem van de plek en de creativiteit van de gemeenschap op. En omgekeerd: nieuwe initiatieven van bewoners die (nog) geen banden hebben met de toeristische sector in hun gemeente of regio worden verwelkomd en ondersteund.

“Reizen naar Morgen is een project van lange termijn. Maar toch ontstonden ook al concrete projecten, zoals ‘Stilte in Sint-Laureins’. Een aantal deelnemers staken de koppen samen en werkten op eigen initiatief een evenement uit rond stilte. Ze hebben dat helemaal zelf in mekaar gestoken, als leeroefening. Ze vroegen geen hulp, geen budget. We zien ook dat mensen er persoonlijk door aangestoken worden en in hun vrije tijd willen meedoen, een trekkersrol opnemen. Mensen geven zichzelf opdrachten, beginnen zelf projecten. Nieuwe samenwerkingen worden op poten gezet. Het brengt een nieuwe dynamiek. We zien dat het ook wordt doorgetrokken buiten het toerismeveld en dat mensen zich beginnen afvragen: hoe kunnen we de principes van de Lindeboom doortrekken in het gemeentelijk beleid?” – Erik Hennes, Toerisme Meetjesland

Anders denken, dus anders doen

Reizen naar Morgen biedt een nieuw verhaal voor de sector. Een verhaal dat resulteert in duurzame meerwaarden voor bezoekers, plekken en gemeenschappen. Een nieuw verhaal heeft draagvlak nodig. De haalbaarheid ervan zorgt voor een emotioneel draagvlak. De betaalbaarheid ervan creëert een economisch en rationeel draagvlak. Tenslotte is het van belang dat deze nieuwe visie breed gedragen wordt in alle maatschappelijke sectoren. Daarvoor is de betrokkenheid van mensen en netwerken nodig. Reizen naar Morgen is bijgevolg geen soloslim-game. Het zoekt afstemming, verbondenheid en gedragenheid in de samenleving.

Initiatiefnemers – die we ‘plekhouder’ noemen – verbinden hun eigen belangen met die van de plek, de mensen, en de activiteiten die welvaart brengen in een gemeenschap. Plekhouders nemen bovendien de belangen van vroegere, huidige en volgende generaties mee in hun denken en doen. Ze nodigen mensen uit tot samenwerken waarbij ieders stem telt. Ze focussen op sterktes en kansen en volgen het pad waarvoor mensen enthousiasme delen.

Gervase Bushe, expert in leiderschap en organisatieontwikkeling, adviseert dat elke initiatiefnemer vertelt en herhaalt waarom transformatie nodig is. Hij stelt voor een toekomstbeeld te ontwerpen dat mensen enthousiasmeert om mee te werken aan vele kleine experimenten die in dit beeld passen. Dingen uitproberen is al doende leren en wakkert de verbeelding aan. In een Reizen naar Morgen-traject krijgen bewoners, ondernemers en bezoekers de kans om hun stem te laten horen, samen te werken en hun sterktes in te zetten.  Dat is de essentie van cocreatief werken: samen het nieuwe creëren. Cocreatie gaat dus verder dan ‘participatie’, waar belanghebbenden wel hun stem mogen laten horen, maar niet vanzelfsprekend mee kunnen beslissen en uitvoeren.

“Ik zie dat lokale besturen en toeristische professionals vaak verrast zijn over het potentieel dat schuilt in de lokale bewoners en bezoeker. Die verrassing ontstaat wanneer ze zich niet terugtrekken in hun expertise en top-down denken, maar als evenwaardige partners ook de verrassende ander ontdekken. Ik merk nog veel angst om in gesprek te gaan met bewoners. En laat het net zo zijn dat daar uitstappen helpt om partnerschappen te bouwen waarin aantrekkelijke nieuwe dingen kunnen ontstaan.” – Arno Vansichen, facilitator Lerend Netwerk Reizen naar Morgen

Hoe beginnen, vraag je jezelf inmiddels af? Eerst leggen we de fundamenten voor wat je wil realiseren. Dan kijken we naar hoe een proces van cocreëren kan aangepakt worden. Met deze benadering bieden we je een kader waarmee je draagvlak kunt ontwikkelen.

Eerst de passie, dan het idee, dan de praktijk

Reizen naar Morgen heeft bezield ondernemerschap nodig van bewoners, ondernemers en beleidsmensen. Wat trekt jou aan in Reizen naar Morgen? Is het een bekommernis over het effect van toerisme op ons ecosysteem? Ben je nieuwsgierig naar hoe gastvrijheid een waarde kan worden die door de hele gemeenschap gedeeld wordt? Zie je in toerisme een hefboom naar een meer open samenleving? Of is het jouw overtuiging dat toerisme een hefboom kan zijn voor een duurzame lokale economie? Of je nu een passie hebt voor het erfgoed op de plek waar je woont of onderneemt, het authentieke karakter van het landschap wil helpen beschermen, of bezoekers wil inspireren met lokale tradities: jouw passie voor plek, gemeenschap en toerisme is wat je drijft. Vanuit die passie ontstaan wellicht ideeën. Onderzoek ze van naderbij, en verbind ze met jouw hoogste streven.

STAP 1 – Wat wil je dat er ontstaat op jouw plek?  Je hebt een idee. Dat kan heel concreet zijn. Een uniek menu serveren met alleen producten van eigen bodem bijvoorbeeld. Of het idee kan een stuk vager zijn, zoals bewoners betrekken bij het onthaal van bezoekers. Feit is: een idee wordt sterker als dat steunt op een missie en unieke karakteristieken.  Om missie (waarom), karakteristieken (hoe) en concreet idee (wat) in één lijn te brengen, helpt de ‘gouden cirkel’ (Simon Sinek). De gouden cirkel geeft het idee body.

Vanuit ‘Waarom’ en/of ‘Hoe’ volgt een kernthema. Het kernthema is één zin dat een toekomstbeeld vat in positieve en actieve taal,die nieuwsgierig maakt en mensen energiegeeft eraan bij te dragen. Geformuleerd alsof het er nu al is. Bv. Elke bezoeker aan ons dorp koestert een warme herinnering aan een ontmoeting met bewoners.

STAP 2 – Wat is er nodig?Tijd, geld, expertise, plek, toegang tot informatie, toestemming, steun van anderen, frisse ideeën, helpende handen. Gerangschikt van onmisbaar tot minder belangrijk.

Stap 3 – Wie is nodig? Een ‘wie’ kan één persoon zijn, een groep, vereniging, bedrijf of organisatie. Maar ook iets anders dat een stem verdient in de realisatie van het idee, zoals een plek, een plaatselijk gebruik, een landschapselement, een evenement. Hoe dichter bij de kern, hoe hoger de ingeschatte invloed. Zo ontstaat een stakeholdersmap.

‘‘Wat we in de pilootprojecten ontdekten over wat werkt? Ten eerste: werk niet top-down maar ga van bij het begin aan tafel zitten met wie kan bijdragen of belang heeft. Steun in het begin op een coalition of the willing. Bij de start klinkt Reizen naar Morgen voor veel mensen nog wat vreemd, maar dat verandert gaandeweg wel. Creëer een minimaal draagvlak en zorg dat het altijd groter mag worden. Niet te lang nadenken over wat je gaat doen, maar al doende leren werkt.” – Els Meersschaert, begeleider pilootprojecten Reizen naar Morgen

Met een stakeholdersmap kan een initiatiefnemer zich afvragen: Welke mensen wil ik mee in een team van medestanders? Met wie moet ik spreken om noodzakelijke steun of een (formeel) mandaat te verwerven? Wie zou vervolgens het idee mee groter kunnen maken en realiseren? Wie kan de stem vertolken van belanghebbenden zonder stem, zoals een plek? Welke mensen of groepen wil ik informeren zonder te betrekken?

Draagvlak ontwikkelen, betrokkenheid doen groeien

Nadat thema, wat nodig is en belanghebbenden duidelijker zijn geworden, breidt de plekhouder draagvlak en -kracht uit in groeiende cirkels van betrokkenheid.

Fase 1: Kernteam: De plekhouder betrekt enkele mensen met wie die graag wil samenwerken. Mogelijk is dit de enige groep die hij bijeenbrengt, als het idee realiseerbaar is en genoeg draagvlak kent. Wie toestemming of expliciete steun nodig heeft, gebruikt de eerste cirkel om het idee helder te krijgen en de volgende gesprekken voor te bereiden.

Fase 2: Mandaat krijgen: Het gesprek met mensen wiens steun of expliciete goedkeuring nodig is. Doel is de visie van de ander te beluisteren en te ontdekken welke wensen, ideeën of voorwaarden meegenomen moeten worden naar volgende fases.

Fase 3: De gemeenschap betrekken: Wanneer steun en medewerking van veel mensen nodig is, volgen samenkomsten in grotere groep. In workshops, denkdagen of ontwerpdagen verbinden de deelnemers alles wat al ontdekt is tot een groter geheel. Ideeën om de toekomst te bereiken worden rijker. Extra schouders steunen gaandeweg de uitvoering van plannen die samen gemaakt worden. Vaak ontstaan meerdere (deel)projecten die elk een stukje bijdragen aan de realisatie van een gedeeld toekomstbeeld.

Vernieuwing creëren in cocreatieve stappen

In elke van voorgaande fases zetten we vier creatieve stappen waarin de dialoog en samenwerking met anderen vorm krijgen. Het pad loopt altijd om het kernthema, vanaf verwonderen, over verbeelden en ontwerpen naar waarmaken.  Wanneer betrokken mensen samen deze stappen achtereenvolgens zetten, ontstaan nieuwe praktijken die groeien uit sterktes die er al zijn, de verbeelding van wat mogelijk is en enthousiasme voor wat de toekomst kan brengen.

De cirkel biedt een basisroute. Soms zal de plekhouder hier één keer doorheen gaan, samen met enkele anderen (fase 1). Wie het mandaat van anderen nodig heeft, kan aan de hand van deze route een goed mandaatgesprek voeren (fase 2). Als het idee slechts slaagkansen heeft wanneer veel mensen meedenken en meedoen, beweegt een idee meerdere keren door dit pad (fase 3). 

“Deze waarderende aanpak biedt een antwoord op de vraag hoe we op een andere manier met de sector kunnen werken. Niet ‘voor’ de sector, maar ‘met’ de sector. Dan kom je als toerisme-expert niet met antwoorden, maar met positieve vragen: ‘Wat ging er in het verleden al goed?’ ‘Waar willen we meer van?’ Daarmee kunnen we zelfs de wens achter gehoorde klachten ontdekken en daarmee samen aan de slag gaan. Een nieuwsgierige vraag in de zin van ‘Hoe zou jij dit aanpakken?’ creëert een focus op wat wél kan.” – Erik Hennes, Toerisme Meetjesland

Verwonderen, verbeelden, ontwerpen en waarmaken

In elke fase – of het er nu één of meerdere zijn – trekt de initiatiefnemer samen met anderen het spoor langs verwonderen, verbeelden, ontwerpen en waarmaken. Waarom we deze stappen voorstellen, heeft te maken met enkele werkende principes van veranderingstrajecten waarbij verschillende belanghebbenden betrokken zijn.

1. Mensen veranderen graag mee, wanneer ze ervaren dat wat nu al goed is, ook gezien wordt en mee mag gaan naar de toekomst. Aantrekkelijke toekomstbeelden trekken ons bovendien vooruit.
2. Mensen worden enthousiast over nieuwe initiatieven, wanneer ze mogen meedenken en meedoen. Daarom zijn open en positieve vragen zo belangrijk. Er ontstaat mede-eigenaarschap, gedragenheid en veel menselijke energie die gebundeld kan worden in actie.
3. Wanneer we niet meer van hetzelfde willen, maar naar vernieuwing streven, is de focus op mogelijkheden veel effectiever dan een focus op wat niet goed gaat.
4. Wanneer we vernieuwing willen creëren, moet onze verbeelding aan het werk. Verbeelding werkt maar wanneer mensen zich ontspannen voelen bij elkaar en ervaren dat ze in hun streven verbonden zijn met anderen.
5. Veranderen werkt best ‘spelenderwijs’: vernieuwing bedenken, uitproberen en ervan leren zijn activiteiten die mensen levendig maken en ons de ervaring bieden dat onze stem telt en dat we mee het verschil te kunnen maken.

Deze principes nemen we mee in de volgende vier stappen.

1 – Verwonderen is een zoektocht naar ervaringen die, hoe klein ook, tonen dat het kernthema er al een  klein beetje is en welke kansen daarachter schuilgaan. De kern is: waarderende en onderzoekende vragen stellen en de ontdekkingen met elkaar verbinden.

Bijvoorbeeld: Denk eens aan één of enkele momenten waarbij je mensen hun liefde voor hun plek zag doorgeven aan bezoekers. Waar gastvrijheid en trots hand in hand gingen. Wat is je mooiste verhaal daarbij? Wat is een moment geweest dat jou persoonlijk raakte? Wat zijn bijdragen die je jezelf en anderen zag doen om dat waar te maken? Wat is voor jou essentieel in dit verhaal? Wat kunnen we eruit leren?

TIP: Stel vragen die verrassen. Dan ontstaan er verrassende antwoorden. Je kent ze wel, van die vragen die als een emmer water een vurig proces van samen creatief zijn vakkundig doven: Hoe moet ik dat doen? Hoe lang zal dat duren? Hoeveel zal dat kosten? Hoe krijgen we de anderen zover dat ze veranderen? Hoe gaan wat dat meten? Vragen als deze doen niets anders dan reproduceren wat er al is. Stel in plaats daarvan vragen die verrassen, ontregelen, doen nadenken. Stel vragen waarop je het antwoord niet weet.  Zoals: Als deze plek kon spreken, wat zou die ons dan vertellen? Als we weten dat de gevolgen van onze acties rimpels veroorzaken in de toekomst, wat willen we dan wel en niet doen?

2 – Verbeelden is vooruitkijken en bedenken wat mogelijk is als de ontdekte sterktes op verschillende manieren met elkaar verbonden worden. Verbeelden is durven veronderstellen dat alles mogelijk is. Met dat beeld stellen we dan de vraag: Wat kan ertoe bijdragen dat we deze dromen waarmaken? Hiermee ontdekken we hefbomen die beweging in de richting van de toekomst kunnen veroorzaken

Bijvoorbeeld: Vertel eens over je grootste hoop om van ons dorp een ultieme gastvrije plek voor bezoekers te maken. Wat zie je binnen vier jaar gebeuren? Wat doe jij? Wat doen anderen?. Hoe spreekt onze plek dan mee? Vertel voluit en stel de ja-maar-gedachten uit.

TIP: Ja-maar is voor later. Nu is de verbeelding aan zet. Rob Hopkins, bezieler van het wereldwijde netwerk van Transition Towns, breekt een lans voor verbeelding: ”Stop de status quo te reproduceren. Begin met nieuwe vragen te stellen”. Vragen die beginnen met “Wat als …”. Wat als toerisme een middel was om bloeiende gemeenschappen te creëren? Wat als de inkomsten uit toerisme geïnvesteerd worden in bloeiende lokale economieën? Wat als onze hotels en geweldige musea hubs worden van ontmoetingen tussen locals en bezoekers? Wat als bezoekers een oprecht welkom kunnen ervaren in ons lokale gemeenschapsleven, onze lokale kleinschalige festivals, kermissen en bijeenkomsten? Wat als ze op de trein naar huis stappen met een duidelijk idee over wat ze anders zullen doen vanaf de dag dat ze thuiskomen? Wat als het toerisme in onze regio een katalysator zou zijn van een nieuwe, lokale economie? ? Lees meer in Robs boek From What Is to What If of begin hier

3 – Ontwerpen is keuzes maken en ideeën zichtbaar, tastbaar maken. In deze stap komen ideeën en hefbomen samen in een mindmap en maken mensen samen keuzes: Welke hefbomen hebben het meeste potentie om het thema waar te maken? Samen kiezen is een democratisch proces, dat afgebakend kan worden door grenzen van haalbaarheid (bv. tijd, geld, mandaat). Het is belangrijk dat die grenzen duidelijk zijn voor het keuzeproces van start gaat.

Na de keuzes volgt een proces van vormgeven: Brainstorm over alle mogelijke manieren om aan die sporen te werken. Orden wat bij elkaar hoort en kies wat aantrekkelijk en haalbaar lijkt als een boeiend experiment. Ontwerp iets dat het idee (Wat? Hoe werkt het? Wat is de waarde ervan?) al tastbaar of zichtbaar maakt: een beeld, een model, een prototype of een verhaal dat toont hoe het is als het klaar is.  

TIP: Iedereen mee.Wanneer er in grotere groepen aan verschillende ideeën gewerkt wordt, is het belangrijk dat iedereen met alle voorstellen kan kennismaken en er nog ideeën kan aan toevoegen.

4 – Waarmaken doet precies wat het zegt: plannen en uitvoeren. Hier komen antwoorden op de vraag: Wat moeten we doen? Wie hebben we nodig? Dan is het tijd om te gaan doen. Waarderend onderzoekende vragen blijven belangrijk om focus te houden, samen te werken, dingen te organiseren, te leren en de resultaten te vieren.

Met deze vragen kunnen groepen reflecteren: Wat loopt goed? Welke successen boeken we? Waar zijn we trots op? Wat heeft ons verrast? Wat zou onze acties/resultaten nog sterker kunnen maken? Wie missen we nog in ons project? Wat leerden we? Waar zijn we nog nieuwsgierig naar? Waarop kunnen we nu al klinken? Wat zouden we na een volgende fase willen kunnen vieren?

TIP: Organiseer zo eenvoudig mogelijk. Nodeloze complexiteit werkt nefast in groepen waarin enthousiasme al vanzelf stroomt. Meestal volstaat per ideeeen eenvoudig overzicht, opgemaakt door de groep die het eigenaarschap neemt van het idee. Dat zou er zo kunnen uitzien:

Draagvlak verduurzamen door diepere verankering

Terwijl je draagvlak ontwikkelt, samen met anderen ideeën verrijkt en in de praktijk brengt, ontstaat verandering in denken en doen. Wellicht groeit een breed gedragen visie op wat toerisme kan bijdragen in je regio, stad of specifieke plek. Mogelijk ontdek je nieuwe manieren van kijken en handelen in je toeristisch bedrijf. Waarden en aanpak worden duidelijker, en die wil je mogelijk bekrachtigen in missie en visie, beleidsplannen, businessplan, procedures, regelgeving of overlegstructuren. Mogelijk ontstaan inzichten die je via functieprofielen en/of vorming wil vertalen naar wat je verwacht van medewerkers. Wellicht wordt duidelijk welke mensen in je omgeving visionaire bijdragen kunnen leveren, en wil je hen opnemen in je bestuursorganen. Mogelijk wil je die bestuursorganen zo inrichten dat een diversiteit van stemmen je organisatie of bedrijf diepgaand kunnen inspireren.

Daarom is het belangrijk om op geregelde tijdstippen vanuit een spreekwoordelijke helikopter het proces te overzien, erop te reflecteren, jezelf af te vragen wat er wordt geleerd en wat er verandert. Sta dus geregeld stil. Ontdek waar sterktes zichtbaar worden, verbeeld hoe die sterktes tot kracht kunnen uitgroeien, vraag je af hoe je die krachten kunt doen accelereren en bekrachtig die in alle relevante instrumenten die je bedrijf, organisatie of bestuur schragen.

Check de beginsels en speel voor de schermen (niet erachter)

De cocreatieve flow die we hierboven voorstelden, is gegrond in beginsels die doorheen het artikel expliciet en impliciet aan bod kwamen. We brengen ze hier nog even samen, voor wie van checklists houdt:

• Zijn alle belanghebbenden onder de lindeboom betrokken, verbonden en kunnen ze mee praten, denken en doen?
• Kunnen ook belanghebbenden zonder stem meepraten, zoals de plek, de natuur, de toekomstige generaties?
• Schuiven we met onze initiatieven op naar een florerende gemeenschap waar sociale, economische en duurzame waarden in een gezond evenwicht zijn?
• Gaan we maximaal van top-down processen naar cocreatief samenwerken?
• Focussen we op sterktes en kansen eerder dan op problemen?
• Houden we bij elke stap het hogere doel voor ogen?
• Durven we de energie van alle betrokkenen samen volgen waar die ons naartoe leidt?
• Richten we de samenwerking duurzaam in, vanuit verbinding op de plek en op elkaar?
• Houden we het zo eenvoudig mogelijk, zo levendig mogelijk en is er ruimte om te vieren?

Wanneer plekhouders op deze waarderend onderzoekende manier stappen zetten die bijdragen aan een florerende bestemming, komen ze op een pad van creativiteit, verbondenheid en vernieuwing terecht. Er ontstaan mooie dingen, en andere mensen zullen die ideeën willen uitdragen, verrijken of als inspiratie meenemen naar andere plekken. Ook dat is Reizen naar Morgen: samen verbeelden we een nieuwe toekomst voor een toerisme dat bijdraagt aan een transformerende reiservaring én aan de verbondenheid met plek en in gemeenschappen.

“Niet teveel nadenken. Pak de telefoon en bel de eerste aan wie je denkt. Zet je missie in duidelijke en klare taal. Werk ‘agile’: niet zomaar aan je vaste stramien vasthouden maar onderweg bijsturen en dat helemaal oké vinden. Als je mensen betrekt vanuit een gedeelde liefde voor en fierheid om hun plek, is er vanzelf energie om samen dingen te doen. Interesseer je in de talenten van mensen. Waarom komen bezoekers naar Mechelen? Voor onze mooie monumenten? Die stonden hier twintig jaar geleden ook al. De flow die hier voelbaar, is, die trekt mensen aan. We denken aan het beeld van een bijenkorf: dat heeft persoonlijkheid en karakter.” – Els Vanzele, Reizen naar Morgen in Mechelen

Reizen naar Morgen waarmaken is werken voor de schermen in plaats van erachter. Van zodra men ideeën kan tonen en uittesten is het devies: doe het! Als anderen kansen krijgen om mee te beleven, geven ze inzichten en ideeën terug. Bovendien is naar buiten komen met nieuwe dingen ook een geschenk voor anderen, wiens verbeelding geprikkeld wordt om ook creatief te durven ondernemen. Op die manier wordt elke stap voorwaarts een aanleiding voor een feest. En laat het net dat zijn waar wij, minnaars van ons prachtig Vlaanderen, net heel erg goed in zijn.

Meer leren, samen met gelijkgestemden?

Het Lerend Netwerk Reizen naar Morgen is er voor iedereen die initiatief wil nemen om Reizen naar Morgen in praktijk te brengen. Ben je actief in een (toeristische) onderneming, een ondersteuningsdienst voor toerisme, lokale overheid? Of ben je trotse bewoner van een plek waar je een gastvrij initiatief wil ondersteunen? In het lerend netwerk ontmoet je gelijkgestemden, je leert achtergronden van Reizen naar Morgen en cocreatiemethodieken en wordt van nabij ondersteund in het vormgeven van een eigen praktijk. Meer info: info@reizennaarmorgen.be.

 Meer lezen?

• Block Peter (2002). The Answer to How Is Yes: Acting on What Matters. Berreth Koehler.
• Bouwen Griet (2010). Leiden naar bezieling: energie van mensen verbinden tot teamkracht. Lannoo Campus.
• Holliday Michelle (2016). The Age of Thrivability: Vital Perspectives and Practices for a Better World. Cambrium
• Hopkins Rob (2019). From What Is to What If: Unleashing the Power of Imagination to Create the Future We Want. Chelsea Green Publishing.
• Tjepkema Saskia, Verheijen Luc, Kabalt Joeri (2016). Waarderend veranderen: Appreciative Inquiry in de dagelijkse praktijk van managers.Boom uitgevers.